สำนักงานเกษตรพื้นที่กรุงเทพมหานคร แนะนำวิธีการเพาะเลี้ยงแมลงเศรษฐกิจ

ประเทศไทยมีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเพาะเลี้ยงแมลงเศรษฐกิจ เช่น ผึ้งพันธุ์ ผึ้งโพรง ชันโรง จิ้งหรีด และครั่ง ซึ่งล้วนมีบทบาทสำคัญ ทั้งด้านเศรษฐกิจการเกษตร และสิ่งแวดล้อม รวมถึงสามารถแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าเพิ่ม และมีแนวโน้มเติบโตในตลาดทั้งภายในและต่างประเทศ

แมลงเศรษฐกิจสามารถเพาะเลี้ยงได้ตลอดทั้งปี หากเกษตรกรบริหารจัดการสภาพแวดล้อมอย่างถูกวิธี ซึ่งจะช่วยสร้างรายได้เสริม ลดต้นทุน และสอดคล้องกับแนวทางเศรษฐกิจ BCG หรือ เศรษฐกิจชีวภาพ-หมุนเวียน-สีเขียว ที่มุ่งเน้นการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและยั่งยืน

ในช่วงปีที่ผ่านมา ความต้องการแมลงเศรษฐกิจของตลาดทั้งในประเทศและต่างประเทศมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง โดยเฉพาะแมลงกินได้ เช่น จิ้งหรีด หนอนไหม ด้วงสาคู และแมลงวันลาย ซึ่งมีคุณค่าทางโภชนาการสูง โปรตีนมาก ไขมันต่ำ และมีกรดอะมิโนจำเป็นครบถ้วน เป็นที่ต้องการของทั้งอุตสาหกรรมอาหารคนและอาหารสัตว์ ตลอดจนภาคการผลิตปุ๋ยอินทรีย์

การเพาะเลี้ยงแมลงเศรษฐกิจควรคำนึงถึงสภาพแวดล้อมหลัก 3 ปัจจัยสำคัญ

1. อุณหภูมิในโรงเรือนเลี้ยง ควรควบคุมให้อยู่ระหว่าง 25 ถึง 32 องศาเซลเซียส เนื่องจากแมลงส่วนใหญ่เป็นสัตว์เลือดเย็น อุณหภูมิจะส่งผลโดยตรงต่ออัตราการกินอาหาร การเจริญเติบโต และการสืบพันธุ์ หากอุณหภูมิต่ำเกินไป แมลงจะกินอาหารน้อย โตช้า และมีอัตรารอดต่ำ ขณะที่อุณหภูมิสูงเกิน 35 องศาเซลเซียส อาจทำให้แมลงเครียดและตายได้

2. ความชื้นสัมพัทธ์ในโรงเรือนควรอยู่ในช่วง 70 ถึง 80 เปอร์เซ็นต์ โดยใช้วิธีพรมน้ำหรือใช้ระบบพ่นหมอกเพื่อรักษาความชื้น โดยเฉพาะในฤดูร้อนหรือในพื้นที่ที่มีอากาศแห้ง ทั้งนี้ความชื้นที่เหมาะสมจะช่วยให้แมลงลอกคราบง่าย ลดปัญหาผิวแห้งแตก และเพิ่มอัตราการรอด

3. การระบายอากาศ โรงเรือนเลี้ยงแมลงต้องมีช่องลมเข้าออกเพียงพอ เพื่อป้องกันการสะสมของความร้อน กลิ่น และก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งหากสะสมมากเกินไปจะทำให้แมลงอ่อนแอและเกิดโรคได้ง่าย นอกจากนี้ การระบายอากาศที่ดีจะช่วยควบคุมความชื้นและลดการเกิดเชื้อรา

การเลือกทำเลเลี้ยงแมลงควรเป็นพื้นที่เงียบสงบ ห่างจากโรงเลี้ยงสัตว์ใหญ่หรือแหล่งสารเคมีเกษตร และควรป้องกันศัตรูธรรมชาติ เช่น มด หนู และจิ้งจก ด้วยการทำตาข่ายหรือรั้วป้องกันรอบโรงเรือน

สำหรับวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้เลี้ยง ควรใช้วัสดุสะอาด ไม่ปนเปื้อนสารเคมี เช่น กล่องพลาสติก ถังซีเมนต์ หรือบ่อเลี้ยงที่ทำความสะอาดง่าย พร้อมกับจัดการระบบให้อาหารและน้ำอย่างถูกวิธี ทั้งอาหารสด เช่น ผักใบอ่อน เศษผักผลไม้ และอาหารสำเร็จรูปที่มีสารอาหารครบถ้วน

เกษตรกรที่สนใจเพาะเลี้ยงแมลงเศรษฐกิจ ควรเข้ารับการอบรมและศึกษาคู่มือการเลี้ยงอย่างถูกวิธี เพื่อให้สามารถควบคุมสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมและลดความเสี่ยงจากโรคและการสูญเสียผลผลิต พร้อมทั้งขอให้ตระหนักถึงความปลอดภัยด้านอาหาร เพื่อให้แมลงที่ผลิตได้มีคุณภาพ ปลอดภัย และได้รับการยอมรับในตลาดสากล